Ông Lại Thanh Đức công bố ngân sách quốc phòng bổ sung $40 tỷ USD (2026-2033) để tự vệ trước Trung Quốc. Ông nhấn mạnh không thỏa hiệp về an ninh quốc gia và mong tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP vào 2030.
Tổng thống Đài Loan ông Lại Thanh Đức hôm thứ tư cho biết Đài Loan sẽ công bố ngân sách quốc phòng bổ sung trị giá 40 tỷ đô la Mỹ nhằm nhấn mạnh quyết tâm tự vệ trước mối đe dọa ngày càng tăng từ Trung Quốc.
Trung Quốc, quốc gia coi Đài Loan do chính quyền dân chủ quản lý là lãnh thổ của mình, đã tăng cường sức ép quân sự và chính trị trong 5 năm qua để khẳng định yêu sách này. Đài Bắc đã kiên quyết bác bỏ yêu sách đó.
Trong bối cảnh Đài Loan phải đối mặt với lời kêu gọi từ Washington về việc chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng—tương tự như áp lực của Mỹ đối với các nước châu Âu—ông Lại đã phát biểu vào tháng 8 rằng ông hy vọng sẽ tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2030.
Khi công bố gói chi cho quốc phòng trị giá 1,25 nghìn tỷ Đài tệ ($39,89 tỷ USD), ông Lại Thanh Đức cho biết lịch sử đã chứng minh rằng việc cố gắng thỏa hiệp trước sự xâm lược chỉ mang lại "sự nô dịch".
Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức đưa ra quan điểm cứng rắn với Trung Quốc, khẳng định chủ quyền quốc gia của Đài Loan
"Không có chỗ cho sự thỏa hiệp về an ninh quốc gia," ông phát biểu tại một cuộc họp báo ở văn phòng tổng thống. "Chủ quyền quốc gia và các giá trị cốt lõi của tự do và dân chủ chính là nền tảng của quốc gia chúng ta."
Bộ trưởng Quốc phòng Đài Loan ông Wellington Koo cho biết ngân sách này sẽ có hiệu lực từ năm 2026-2033, bao gồm các hạng mục như tên lửa, máy bay không người lái, cũng như hệ thống phòng không mới mang tên "T-Dome".
Quyết tâm bảo vệ chính mình
Ông Lại, người đầu tiên công bố kế hoạch chi tiêu mới trong một bài xã luận trên tờ Washington Post hôm thứ ba, khẳng định Đài Loan đang thể hiện quyết tâm tự vệ.
Ông nói thêm: "Đây là cuộc đấu tranh giữa việc bảo vệ Đài Loan dân chủ và từ chối trở thành 'Đài Loan của Trung Quốc'," chứ không chỉ đơn thuần là cuộc đấu tranh về ý thức hệ hay tranh chấp về "thống nhất hay độc lập."
Trước đây, ông Lại đã đề cập đến việc tăng thêm chi tiêu quốc phòng nhưng chưa đưa ra thông tin chi tiết.
Đại sứ Mỹ tại Đài Bắc, ông Raymond Greene, đã viết trên Facebook rằng Mỹ ủng hộ "việc Đài Loan nhanh chóng có được các năng lực bất đối xứng quan trọng."
"Thông báo hôm nay là một bước tiến quan trọng hướng tới việc duy trì hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan bằng cách tăng cường khả năng răn đe," ông Greene nói.
Đài Loan đã hiện đại hóa lực lượng vũ trang của mình để theo đuổi phương pháp tiếp cận chiến tranh "bất đối xứng" nhằm giúp lực lượng nhỏ hơn nhiều so với Trung Quốc trở nên linh hoạt hơn, có khả năng tấn công mạnh mẽ và chính xác hơn.
Đến năm 2026, chính phủ dự kiến mức chi tiêu này sẽ đạt 949,5 tỷ Đài tệ ($30,3 tỷ USD), chiếm 3,32% GDP, vượt ngưỡng 3% lần đầu tiên kể từ năm 2009.
Khoản chi tiêu này sẽ cần phải được quốc hội Đài Loan, hiện do phe đối lập chiếm đa số thông qua.
Bà Trịnh Lập Vũ, chủ tịch Quốc Dân Đảng (KMT), đảng đối lập lớn nhất Đài Loan, trước đây đã bác bỏ việc tăng chi tiêu quốc phòng. Hôm thứ tư, bà không trực tiếp tuyên bố đảng sẽ bỏ phiếu chống lại ngân sách, nhưng đã thúc giục ông Lại "lùi bước khỏi bờ vực."
"Tôi cũng hy vọng cộng đồng quốc tế có thể hiểu rằng người dân Đài Loan yêu chuộng hòa bình và kiên định mong muốn hòa bình. Chúng tôi muốn tránh xa ngọn lửa chiến tranh, chúng tôi muốn tránh chiến tranh," bà Trịnh phát biểu tại một cuộc họp của đảng.
Thông báo của ông Lại được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc và Nhật Bản đang có tranh chấp gay gắt về Đài Loan, sau khi Thủ tướng Nhật Bản ông Sanae Takaichi phát biểu rằng một cuộc tấn công giả định của Trung Quốc vào Đài Loan có thể dẫn đến hành động quân sự của Nhật Bản.
Khi được hỏi về vấn đề này và ám chỉ đến Trung Quốc, ông Lại cho biết: "Việc liên tục đưa ra những lời đe dọa và tấn công đa dạng vào các nước láng giềng ở mọi lúc mọi nơi không phải là hành vi được mong đợi ở một cường quốc có trách nhiệm."
Phát biểu trước đó tại Bắc Kinh, người phát ngôn Văn phòng các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc cho biết Đài Loan đang cho phép "các thế lực bên ngoài" quyết định các chính sách của mình.
Người phát ngôn ông Bành Khánh Ân phát biểu với các phóng viên rằng: "Họ phung phí nguồn quỹ có thể dùng để cải thiện sinh kế của người dân và phát triển nền kinh tế vào việc mua vũ khí và lấy lòng các thế lực bên ngoài."
"Điều này chỉ khiến Đài Loan rơi vào thảm họa," ông nói.
Mỹ có nghĩa vụ pháp lý phải cung cấp cho Đài Loan các phương tiện để tự vệ, mặc dù không có quan hệ ngoại giao chính thức.
Quan hệ với Mỹ
Kể từ khi Tổng thống Mỹ ông Donald Trump nhậm chức vào tháng 1, ông chỉ chấp thuận một hợp đồng bán vũ khí mới cho Đài Loan, một gói trị giá $330 triệu USD cho máy bay chiến đấu và các bộ phận máy bay khác được công bố trong tháng này.
Tổng thống Đài Loan khẳng định mối quan hệ bền chặt giữa Đài Loan và Mỹ
Tuy nhiên, hai quan chức Mỹ nói với Reuters vào tháng 5 rằng Washington có kế hoạch tăng cường bán vũ khí cho Đài Bắc lên mức vượt quá nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, như một phần trong nỗ lực ngăn chặn Trung Quốc.
"Cộng đồng quốc tế ngày nay an toàn hơn nhờ chính quyền ông Trump theo đuổi hòa bình thông qua sức mạnh," ông Lại viết trên tờ Washington Post.
Khi được hỏi tại cuộc họp báo liệu ông có lo lắng về chuyến thăm Trung Quốc của ông Trump vào năm tới hay không, đặc biệt xét đến mối quan hệ thương mại đang được cải thiện giữa Washington và Bắc Kinh, ông Lại cho biết mối quan hệ giữa Đài Loan và Mỹ "vững chắc như bàn thạch."
"Gần đây, trước chuyến công du châu Á, Tổng thống ông Trump đã đặc biệt nhấn mạnh rằng 'Đài Loan là Đài Loan' và Tổng thống ông Trump nói rằng ông tôn trọng Đài Loan. Hai tuyên bố ngắn gọn này đã nói lên tất cả," ông Lại nói, ám chỉ những bình luận mà ông Trump đưa ra khi đến thăm khu vực này vào tháng trước.
Ông Lại khẳng định chỉ có người dân Đài Loan mới có thể quyết định tương lai của họ. Bắc Kinh đã nhiều lần từ chối lời đề nghị đàm phán của ông, nói rằng ông là một "kẻ ly khai."
