Mỹ bội thu ngân sách nhờ thuế quan từ cuộc chiến thương mại của Trump

Thu về kỷ lục 24,2 tỷ USD trong tháng 5 – nhưng vẫn không đủ bù đắp mức thâm hụt 316 tỷ USD
Washington | Tháng 7/2025

Chính sách thương mại quyết liệt do cựu Tổng thống Donald Trump khởi xướng đang mang lại nguồn thu đáng kể cho ngân sách Mỹ. Theo dữ liệu mới công bố, riêng trong tháng 5, Mỹ đã thu được 24,2 tỷ USD từ thuế quan – mức cao nhất từng được ghi nhận trong lịch sử hiện đại, tăng gần 4 lần so với cùng kỳ năm trước.

Đây là tháng đầu tiên áp dụng toàn bộ mức thuế toàn cầu 10% do ông Trump công bố hồi tháng 4, khiến thu ngân sách từ thuế quan tăng hơn 25% so với tháng 4, trong khi tổng kim ngạch nhập khẩu gần như không đổi.

Tác động kép: Bội thu ngân sách – xáo trộn thương mại

Dù nguồn thu từ thuế quan giúp cải thiện dòng tiền ngắn hạn cho chính phủ, nó cũng cho thấy một thực tế khác: các dòng chảy thương mại toàn cầu đang bị biến dạng rõ rệt.

• Nhập khẩu từ Trung Quốc giảm mạnh, chỉ còn 19,3 tỷ USD trong tháng 5, sụt 21% so với tháng trước và tới 43% so với cùng kỳ 2024 – mức thấp nhất trong 19 năm.

• Tình trạng này là hệ quả từ mức thuế mới của Mỹ lên tới 145% với hàng Trung Quốc, trước khi giảm còn 30% sau đàm phán song phương tại London và Geneva.

Thuế quan cao nhất kể từ Thế chiến II

• Thuế suất nhập khẩu trung bình trong tháng 5 đã vọt lên 8,8% – mức cao nhất kể từ năm 1946.

• Với riêng hàng hóa Trung Quốc, thuế suất thực tế đạt kỷ lục 48%.

• Hàng loạt mặt hàng chiến lược như thép, nhôm, ô tô đang chịu thuế 25–50%.

Ngoài ra, Mỹ vừa tăng gấp đôi thuế với thép và nhôm lên 50%, đồng thời mở rộng sang các sản phẩm dẫn xuất như tủ đông, máy rửa bát và máy giặt.

Không thể bù đắp thâm hụt

Dù thu từ thuế quan tăng mạnh, con số này chỉ bằng 7,7% so với mức thâm hụt ngân sách trong tháng 5 là 316 tỷ USD, cho thấy khoản thu “kỷ lục” vẫn quá nhỏ để bù đắp chi tiêu công khổng lồ.

Theo Yale Budget Lab:

• Chính sách thuế hiện tại nếu giữ nguyên đến 2034 có thể mang lại khoảng 2,2 ngàn tỷ USD.

• Tuy nhiên, thu ròng thực tế chỉ khoảng 1,8 ngàn tỷ USD, do ảnh hưởng đến nguồn thu khác và thay đổi hành vi tiêu dùng.

Trong khi đó, dự luật thuế và chi tiêu mới của ông Trump, được Quốc hội thông qua gần đây, dự kiến sẽ làm tăng thêm 3,4 ngàn tỷ USD nợ công trong vòng 10 năm, theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO).

“Nước Mỹ giàu lên nhờ thuế” – Thực tế phức tạp hơn

Ông Trump nhiều lần khẳng định thuế quan là công cụ để nước Mỹ “trở nên rất giàu”, đồng thời giảm phụ thuộc vào thuế thu nhập. Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo rằng:

• Tăng thuế quá cao có thể làm tổn hại niềm tin doanh nghiệp,

• Gây lạm phát chi phí nhập khẩu,

• Và tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu theo cách khó kiểm soát.

Điều gì sẽ xảy ra sau ngày 9/7?

Giai đoạn tạm hoãn 90 ngày áp dụng thuế toàn cầu sẽ kết thúc vào ngày 9/7. Nếu không có thỏa thuận mới:

• Mỹ có thể tăng thuế mạnh với hàng hóa từ các nước không được ưu đãi,

• EU có nguy cơ bị áp thuế 50%,

• Việt Nam đã đàm phán giảm xuống 20% từ mức 46% bị đe dọa trước đó.

Mức thuế suất trung bình thực tế có thể vượt 15% sau ngày 9/7, nếu không có điều chỉnh nào mới.

Kết luận

Chính sách thuế quan của ông Trump đang mang lại nguồn thu tức thì, nhưng đồng thời làm nổi bật cái giá của việc phá vỡ hệ thống thương mại toàn cầu ổn định.

Trong khi các nhà hoạch định chính sách Mỹ tạm thời “bội thu”, doanh nghiệp và chuỗi cung ứng toàn cầu đang phải tìm cách thích nghi với môi trường bất định mới – nơi mà tăng trưởng kinh tế và dòng vốn đầu tư có thể bị định hình lại hoàn toàn.